Amalan Perarakan Usungan dalam Masyarakat Pesisiran Sarawak

• Main Author: Mohamad Faizuan, Mat
• Format: Article
• Language: English
• Published: USM 2021
• Subjects: H Social Sciences (General); HA Statistics; HT Communities. Classes. Races; N Visual arts (General) For photography, see TR; NB Sculpture; NX Arts in general
• Online Access: http://ir.unimas.my/id/eprint/35218/2/abstract.pdf; http://ir.unimas.my/id/eprint/35218/; http://web.usm.my/km/current.html

Amalan perarakan usungan/tandu merupakan suatu tradisi unik yang masih lagi diamalkan oleh masyarakat pesisir Sarawak. Perarakan yang dikenali sebagai usungan/tandu oleh masyarakat tempatan ini dijalankan semasa majlis khatam al-Quran. Ia merupakan tradisi untuk meraikan kejayaan anak-anak mereka yang baharu sahaja menamatkan pengajian kitab suci al-Quran. Walau bagaimanapun, tradisi ini hanya dijalankan di beberapa kawasan pesisir seperti daerah Kabong, Belawai, Bintulu, Mukah dan Dalat yang masih lagi aktif mengamalkannya hingga ke hari ini. Amalan yang melibatkan kemahiran tradisi yang tinggi ini kini berada di ambang kepupusan. Keistimewaan amalan ini bukan hanya terletak kepada praktisnya, bahkan ia juga mempunyai nilai estetika visual yang tinggi. Kaedah yang digunakan dalam kajian ini ialah temu bual, pemerhatian dan cipta-sama bagi membantu komuniti dalam penghasilan rekaan usungan/tandu. Usungan/tandu direka mengikut keinginan dan permintaan anak-anak yang menyertai perarakan ini. Antara bahan yang dijadikan inspirasi kepada rekaan tersebut ialah pesawat, kereta, rumah, masjid, perahu, bunga dan ikan. Keistimewaan usungan/tandu ini memberikan keseronokan dan perasaan yang menyeluruh terhadap karya seni. Perkara ini agak membimbangkan kerana amalan ini semakin dilupakan dan kebanyakan kawasan pesisir tidak mengamalkannya lagi. Bahkan tiada rekod atau dokumentasi yang lengkap dan tepat dilakukan sebelum ini untuk rujukan. Oleh itu, tujuan makalah ini dihasilkan adalah untuk memberi gambaran tentang amalan usungan/tandu dan memaparkan beberapa rekaan usungan/tandu yang telah direkodkan bagi tujuan rujukan pada masa akan datang serta penjelasan tentang amalan unik ini.